Powiat stalowowolski (3)
Agatówka - Pilchów - Stalowa Wola; Sochy - Charzewice – Rozwadów - Centrum.
05.02.2012
„W niedzielę 2012.02.05 autobusem MKS nr 4 spod Centrum-4 o godz.8.54 w 3 osoby wyjechałyśmy do Agatówki. Ranna temperatura -16ºC nie zachęcała do wychodzenia z domu. Spod stacji benzynowej w Agatówce poszłyśmy do centrum Pilchowa, gdzie zwiedziłyśmy kościół. Obok sklepu, gniazda bocianiego, przez tory poszłyśmy wzdłuż bagienek do wsi Sochy. Spacerowałyśmy dróżkami parku zwanego Bażanciarnią. Wałem okrążyłyśmy działki. San płynął mimo mrozów. Polami przebiegły sarny. Drogą kasztanową doszłyśmy do bloków po dawnym PGR. Wzdłuż obwodnicy do zabytkowego budynku rafinerii i drugą stroną wróciłyśmy do Parku Dworskiego w Charzewicach. Ścieżką wzdłuż torów do stacji w Rozwadowie. Obok klasztoru doszłyśmy do pomnika, przy cmentarzu, upamiętniającego poległych w II wojnie światowej. Wycieczkę zakończyłyśmy przy rzeźbie Patrioty w Stalowej Woli o godz.14.00. Do Centrum4 przeszłyśmy 14km.”
Ostatnio nocami temperatura spada poniżej -25ºC, a na Mazurach było -30ºC.W nocy spadło 5cm śniegu. Zostawiłyśmy za sobą ruchliwą szosę Nr 77 i obok nowej stacji benzynowej odbiłyśmy w prawo w kierunku Pilchowa. Wiele domów przybyło na Nowym Osiedlu po prawej stronie. Pozostało jeszcze malownicze jeziorko przy dróżce polnej prowadzącej do cegielni przy Rafinerii. Z lewej ujrzałyśmy nową szutrówkę, którą można dojechać do osiedla Kwiatowa Łąka. Nieraz z daleka podziwiałam białą bryłę kościoła. Ewa wspomniała, że gdzieś tu widziała kościół z wielkimi schodami. Mijałyśmy kolejne domy otoczone zadbanymi ogródkami i powoli zbliżałyśmy się do centrum wsi.
Pilchów.
Tablica przy kościele zrobiona na zlecenie „SANŁĘG” informowała nas, że znajdujemy się na „Turystycznej ścieżce rowerowej” –„Kościół parafialny w Pilchowie”.
W 1978r. powstał pierwszy punkt sakralny umiejscowiony w domu prywatnym. Kaplica powstała w 1983r. Projektantem nowego kościoła był inż. Rogoziński z Rzeszowa na zlecenie Komitetu Budowy powołanego w 1985r.. Kościół jest murowany, na wcześniejszych zdjęciach z czerwonej cegły. Od strony Stalowej Woli ma kształt korony. Fundamenty i dach dają świątyni kształt korony wewnątrz pomalowanej na biało- kremowo i wyzłoconej. Brama do kościoła była otwarta, a do niego prowadziły wielkie łukowe schody. Wkrótce znalazłyśmy się wewnątrz na marmurowej posadzce. Kościołowi patronuje Św. Jadwiga Andegaweńska.
Ołtarz nawiązuje do Unii Polski z Litwą, do której doszło dzięki małżeństwu Św. Jadwigi z ówczesnym Wielkim Księciem Litewskim Władysławem Jagiełłą. Obok skromnego ołtarza umieszczono obraz św. Królowej Jadwigi, a pod nim biała rzeźba leżącej królowej jako sarkofag, będący repliką sarkofagu na Wawelu. Stojąca figura Św. Jadwigi znajduje się też na zewnątrz kościoła. Królowa Jadwiga przejeżdżała przez Pilchów w 1387r. Była trzecią najmłodszą córką Króla Węgier i Polski, Ludwika Andegaweńskiego i Elżbiety księżniczki bośniackiej. ... Unikała zbytku, a w czasie postu nosiła włosiennicę.
Przy wyjściu płyta „ Pamięci żołnierzy W.P. z Pilchowa ofiar II Wojny Światowej”.
ppor. Józef Sarna bronił przeprawy na Wiśle pod Tarnobrzegiem 12.IX.1939r.,
szer. Jan Mierzwa poległ w obronie twierdzy Modlin 27.IX.1939r.,
szer. Franciszek Piekarz zginął pod Zgorzelcem 16.IV. 1940r.
Druga umiejscowiona „ W 48 rocznicę powołania Armii Krajowej ppor. Kazimierzowi Moskalowi ( 1915- 1976) ps. „Brzezina”, komendantowi placówki Rozwadów „Wilcze Łyko”.
Za działalność w AK skazany na karę śmierci zamienioną na 15 lat więzienia.”
Minęłyśmy Publiczną Szkołę Podstawową w Pilchowie. Na rozdrożu, gdzie kilka dróg odchodziło w różnych kierunkach, tablica informowała o historii Pilchowa i przedstawiała dokładną mapkę wsi Pilchów z Przyłękiem, a obok trasy rowerowe Gminy Zaleszany.
Pilchów powstał w XI/XII wieku jako wieś na trakcie biegnącym wzdłuż Sanu z Sandomierza na Ruś. Bolesław Chrobry przyłączywszy te tereny do Polan osadził na nich wojów na prawie rycerskim. Prawdopodobnie pierwszym rycerzem był Pilch herbu Nieczuja i od niego nazwa wsi. W 1182r. książę sandomierski Kazimierz Sprawiedliwy ustanowił kapitułę sandomierską, dla której oddawano dziesięcinę... Jan Długosz pisał, że w XV wieku właścicielem Pilchowa i Przyłęku był Piotr Świder herbu Nieczuja... W 1658r. objął je w posiadanie Gabriel Rozwadowski, szlachcic z Podlasia, husarz wojsk Jeremiego Wiśniowieckiego, który ożenił się z Elżbietą Piasecką.
Gabriel Rozwadowski założył w 1690r. miasto Rozwadów za pomocą swojego syna Karola, dworzanina króla Jana III Sobieskiego. W 1723r. odkupił te posiadłości ks. Jerzy Ignacy Lubomirski z Rzeszowa. Dobra były osłabione przemarszem i rabunkiem wojsk.
Poszłyśmy w kierunku bocianiego gniazda mijając sklep. Wśród gałęzi krzaków radośnie ćwierkały wróble jakby już miała być wiosna. Tymczasem mróz ciągle nas mroził i wiał zimny wiatr. W dali widać było most kolejowy na Sanie.
Sochy.
Minęłyśmy tory i droga doprowadziła nas do bagiennej łąki otaczającej Park na Sochach zwany Bażanciarnią. Wzmocniona droga łukiem biegła wzdłuż domostw do centrum Soch. Kiedyś były tu malownicze wierzby, ale spróchniały i rozpadły się ze starości.
Jak można przeczytać w encyklopedii na stronie stalowowolskiej;
Stalowka.NET - Encyklopedia miasta Stalowa Wola,
http://www.stalowka.net/encyklopedia.php?dx=212
Sochy zostały włączone do Stalowej Woli 1 września 1977r. Powstały jako osiedle rolnicze na karczowisku wśród lasu między Sanem, a starorzeczem z inicjatywy księcia Franciszka Lubomirskiego w XVIII wieku. Dostać się można było przez Posanie, bo teren był zabagniony. Przed wojną był to rezerwat przyrody Bażanciarnia, a od 1954r. rezerwat Sochy. Znajdowały się tu stare drzewa, ukryte wśród gęstych zarośli, topoli białej i topoli czarnej żyjące tylko 150 lat. W 1971r. rezerwat został zlikwidowany. Obecnie prowadzi do Soch wiele dróg, w tym asfaltowa obsadzona kasztanami, którą dojeżdża MKS nr 3. Minęłyśmy przystanek autobusowy z pętlą i przeszłyśmy obok kaplicy pw. Matki Bożej Różańcowej. Powstała ze składek wiernych i została poświecona 18.VII.1982r.
Poszłyśmy dalej wśród drzew lasku. Droga leśna wprowadziła nas między gęsty zagajnik pełen młodych drzewek i krzaków. Brak liści umożliwiał wypatrzenie ostatnich stojących wiekowych okazów, ale większość z nich była powalona i leżała przykryta śniegiem, a ich drewno stało się pożywką dla licznych stworzeń przerabiających je na próchnicę. Letnią porą pokrzywa tworzy, łącznie z krzakami okrytymi liśćmi, chaszcze nie do przejścia, będące świetnym schronieniem dla dzikich zwierząt. Sochy szczycą się wyjątkowym mikroklimatem.
Na świeżym śniegu widziałyśmy ślady licznych zwierząt. Spotkaliśmy tu przed laty stadko łani jelenia szlachetnego, a nawet jenota udającego nieżywego. Drogę zagrodziła nam szkółka leśna. Odbiłyśmy w kierunku Sanu i wkrótce szłyśmy wałem. San był zamarznięty tylko na płyciznach. Wzdłuż działek ciągnął się głęboki rów odwadniający. Gdy skręciłyśmy w pola ujrzałyśmy spłoszone sarny w dali. W oślepiającym słońcu śnieg skrzył się odblaskami złota. Na zamglonym horyzoncie widziałyśmy wieżowce w Stalowej Woli, a na ich tle kościół parafialny Matki Bożej Szkaplerznej w Rozwadowie. Rozwadów został dołączony w 1973r. do Stalowej Woli. Wyszłyśmy na asfaltową drogę obrośniętą kasztanami. Prowadziła do bloków po dawnym PGR w Charzewicach dołączonych do Stalowej Woli w 1977r.
Charzewice.
Prawdopodobnie założycielem Charzewic był Zachariasz, rycerz sił zbrojnych pierwszych Piastów w XII wieku... W XVIII wieku Lubomirscy przenieśli swoją siedzibę do Charzewic z Rzeszowa. Żyło tu pięć pokoleń, aż do tragicznej śmierci ks. Jerzego Ignacego Lubomirskiego. W 1945r. został zamordowany przez Urząd Bezpieczeństwa w Tarnobrzegu. Pozostał po nich rozległy park i zabudowania dworskie, które uległy dewastacji w czasie, gdy funkcjonowało tu po nacjonalizacji Państwowe Gospodarstwo Rolne w czasie PRL-u. Jeszcze przed budową obwodnicy hodowano krowy w wielkich oborach. Teraz już nawet nie można spotkać koni, na których można było pojeździć. Zabudowania wyglądają na nieużywane. Obeszłyśmy wzdłuż obwodnicy to torów, by popatrzeć na znak herbowy wysokiej rudery za torami. Pod wiaduktem zawróciłyśmy w kierunku parku. Pobliskie szklarnie otoczył nowy płot z tabliczką informującą, że to teren prywatny. Boczną alejką doszłyśmy do bramki.
Stalowka.NET - Encyklopedia miasta Stalowa Wola,
http://www.stalowka.net/encyklopedia.php?dx=153
Powierzchnia parku to 13,5ha. Został założony w XVIIIw. przez Lubomirskich w stylu romantycznym. Spotkać można stare i rzadkie gatunki drzew i krzewów, często sprowadzone z dalekich krajów. W szklarniach dawniej hodowano owoce południowe. Wiosną kuszą białe zawilce i fiołki kwitnące w cieniu drzew. Obecnie park nabrał przestrzeni, bo wycięto samosiejki i odrosty. Przez co widać stare drzewa i odmuloną rzeczkę idącą środkiem parku z wyspą. Jakieś dzieci ślizgały się na lodzie. Aleja wiekowych dębów prowadziła do górki usypanej z głazów. Na szczycie stoi żelazny krzyż w miejscu drewnianego. U podnóża kilka jakby zapomnianych głazów rozrzuconych w nieładzie. Jest to pamiątka tragicznych wydarzeń, pod nazwą „rzeź galicyjska”
http://polskaniezwykla.pl/web/place/25084,stalowa-wola-kamienna-gorka-w-charzewicach.html
Była to rebelia chłopska skierowana przeciwko dworom szlacheckim, a zainspirowana przez Austriaków. W lutym 1946r. uzbrojone gromady chłopów galicyjskich w okrutny sposób wymordowały prawie 3.000 ziemian i urzędników dworskich. Fala mordów nie dotarła do Charzewic i Rozwadowa. Książę Jerzy Roman Lubomirski kazał usypać z głazów kopiec i zwieńczył go krzyżem, na pamiątkę, że ominęła go ta tragedia i chłopi nie wystąpili przeciwko niemu. Od strony ulicy Lipowej latem odnowiono bramę i płot. Idąc przez park natknęliśmy się na budynek, w którym znajdował się Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 3 im. Króla Jana III Sobieskiego w Stalowej Woli. Kiedyś była tu szkoła ogrodnicza, która uprawiała warzywa w szklarniach. Bliżej szosy góruje nad okolicą wieża ciśnień. Jest własnością PKP i widać na niej anteny telewizji satelitarnej. Policzki miałyśmy czerwone od mrozu.
Rozwadów.
Ostatnio została wydana książka Józefa Talera „W poszukiwaniu bohaterów.” Można w niej odszukać dawny Rozwadów tętniący życiem. Jeszcze tak niedawno jeździło się do sklepów ulokowanych wokół rynku, by kupić produkty gdzie indziej niedostępne. Wzdłuż torów doszłyśmy do stacji kolejowej PKP. Obok znajdują się budynki mieszkalne. Zajrzałyśmy do jednego. Naprzeciwko zrujnowany dawny hotelik z balkonami tak charakterystycznymi dla piętrowych domków w Rozwadowie. Minęłyśmy Zakład Pielęgnacyjno- Opiekuńczy. Duży budynek z czerwonej cegły z lewej, obok muru klasztornego, to dawny młyn. Może kiedyś ktoś go odkryje i przywróci mu świetność, jak stało się z budynkiem kilkupiętrowym na górce, przy zakładzie produkującym kafle. Od kilku lat jest pięknie odremontowany i można w nim podziwiać wielorakie wzory pieców kaflowych i kolorowych kominków. Ewa pokazała miejsce gdzie był targ. Za torami wyróżniał się nowy pałacyk, który ma być Domem Weselnym. Wspinamy się po schodkach mając z lewej budynki Klasztoru Braci Mniejszych Kapucynów. Z prawej zostawiamy kładkę nad torami prowadzącą na willowe Osiedle Piaski. Za szosą prowadzącą na Tarnobrzeg przez bramę ozdobną z cegieł wchodzimy na cmentarz. Na końcu cmentarza znajduje się pomnik;
„W hołdzie 90 polskim Patriotom więzionym w Krakowie, Tarnowie, Rzeszowie i Mielcu zamordowanych przez Niemieckiego Okupanta w dniach 19 i 20 październik 1943r. w Rozwadowie i Charzewicach w odwecie za działalność Grup Dywersyjnych AK”.
Po chwili zadumy poszłyśmy ku Centrum Stalowej Woli ulicą Jana Pawła II.
11 września 2011r. odsłonięto rzeźbę Patriota przy rondzie z ulicą KEN. Jej twórcą jest pochodzący z Ulanowa, a mieszkający w USA rzeźbiarz Andrzej Pityński. Wieczorem rzeźba jest pięknie oświetlona i widoczna z daleka. W dzień złoci się w promieniach słonecznych.
Jak podaje, między innymi, Echo Dnia rzeźba Patriota zajęła 3 miejsce w konkursie na Maszkarę. Pierwsze miejsce zajął Hotel Gołębiewski w Karpaczu, drugie Pomnik Chrystusa w Świebodzinie, czwarte Siedziba TVP w Warszawie, a piąte Bazylika w Licheniu.
O rzeźbie więcej możemy przeczytać na stronie stalowowolskiej.
Stalowka.NET - Encyklopedia miasta Stalowa Wola,
http://www.stalowka.net/encyklopedia.php?dx=309
Pomysł zrodził się w 1975r. w USA. Powstał jako symbol narodu polskiego walczącego o wolność. Wykonany z 70 elementów z brązu na zlecenie Weteranów Armii Polskiej w Ameryce, która na ten cel uskładała 200 tys. dolarów. Patriota stoi na 2 metrowym cokole, waży 5 ton i ma 12 metrów wysokości. Przedstawia poranionego, ale dumnego patriotę. W prawej dłoni trzyma łukowaty miecz, na którym jest polski orzeł w koronie. Z lewego poranionego ramienia wyrasta skrzydło husarskie. Na nim umieszczone są daty kolejnych bitew w historii Polski. Na twarzy ma 2 cięcia mieczem....Tu nasza wycieczka się skończyła. Pod blokiem wróble świergotały radośnie. Słoneczko mocno grzało mimo mrozu -10ºC. Piękna była pogoda na spacer i szkoda, że byłyśmy tylko trzy.
Opisała; Halina Rydzyk
Wycieczki 2012